1. Son-Rise có hiệu quả không?
Cho tới nay (2019), sau 30 năm, chương trình Son-Rise cho biết họ giúp 2 người không còn chẩn đoán tự kỷ nữa. Một là Raun, chính là giám đốc Son-Rise, cũng chính là con trai của ông bà nghĩ ra Son-Rise và hai là Michael, một tình nguyện viên của Son-Rise. Dĩ nhiên, họ còn nói nhiều em khác cũng "dứt bệnh", nhưng không kiểm chứng được, vì em nào cũng do chính họ tự chẩn đoán, tự chữa và tự kết luận. Không một bác sĩ độc lập nào được khám các bệnh nhân "dứt bệnh" này.
2. Son-Rise có bằng chứng khoa học không, có nghiên cứu gì không?
Cho đến nay, chỉ có 1 nghiên cứu duy nhất là trực tiếp khảo sát giá trị của Son-Rise trên 6 em tự kỷ mà thôi. Sau 30 năm mà họ chỉ nghiên cứu trên 6 trẻ, thật đáng kinh ngạc. Các bạn có thể đọc nghiên cứu đó ở đây: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0021992413000518
3. Nghiên cứu này có vẻ uy tín, tạp chí có bình duyệt, ông tác giả người Anh, không phải người Mỹ quê hương của Son-Rise?
Cha nội Kat Houghton này vốn là đại đệ tử của Raun Kaufman, giám đốc Sun-Rise. Ổng nhận tiền để làm nghiên cứu này nhưng dấu hội đồng y đức và đồng nghiệp. Sau đó mới bị phác giác.
4. Nghiên cứu trên 6 trẻ này có gì hay?
Nó thể hiện sự ba xạo của Son-Rise.
Cho đến nay, chỉ có 1 nghiên cứu duy nhất là trực tiếp khảo sát giá trị của Son-Rise trên 6 em tự kỷ mà thôi. Sau 30 năm mà họ chỉ nghiên cứu trên 6 trẻ, thật đáng kinh ngạc. Các bạn có thể đọc nghiên cứu đó ở đây: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0021992413000518
3. Nghiên cứu này có vẻ uy tín, tạp chí có bình duyệt, ông tác giả người Anh, không phải người Mỹ quê hương của Son-Rise?
Cha nội Kat Houghton này vốn là đại đệ tử của Raun Kaufman, giám đốc Sun-Rise. Ổng nhận tiền để làm nghiên cứu này nhưng dấu hội đồng y đức và đồng nghiệp. Sau đó mới bị phác giác.
4. Nghiên cứu trên 6 trẻ này có gì hay?
Nó thể hiện sự ba xạo của Son-Rise.
- Son-Rise luôn vu khống phương pháp ABA là phi tự nhiên, Son-Rise là tự nhiên khi kết hợp với cha mẹ. Nhưng hãy quan sát cách Son-Rise chứng minh phương pháp của họ tự nhiên: họ gom 6 gia đình này về trung tâm của Son-Rise, sống trong 1 chung cư. Lý do là vì các căn hộ ở đây được thiết kế theo tiêu chuẩn của Son-Rise. Chơi gì kì, sao nói phương pháp này là can thiệp tại nhà mà!
- Hãy quan sát căn hộ mà họ làm nghiên cứu: gồm 1 phòng chơi có nhiều dụng cụ (bàn ghế nhỏ để trẻ leo trèo) và đồ chơi phù hợp với tuổi (nhưng cất trên cao cho trẻ không với được). Một bức tường có kính 2 chiều, để bên ngoài có thể quan sát. Lại kỳ, sao quảng cáo nói phương pháp này tự nhiên, phòng ốc tính toán, sắp đặt chi ly quá vậy!
- Kết quả thế nào? Thật bất ngờ, trong 1 tuần đầu sống ở đây, thực hành Son-Rise mỗi ngày. Kết quả là KHÔNG KHÁC GÌ cả. Tức là sau 1 tuần, đo đạc lại các thông số giao tiếp, xã hội là y chang.
- Nhóm Son-Rise có vẻ thấy không ổn. Họ cho phụ huynh lui ra. Trong 5 ngày tiếp theo, họ cử 6 trị liệu viên chuyên nghiệp, can thiệp cho các bé, 1 kèm 1. Sau cùng mới có chút tiến bộ. Nhưng các bạn có biết các bé học bao giờ 1 ngày với các trị liệu viên này không? 8 giờ/ngày, 40 giờ/5 ngày. Điều nực cười là Son-Rise luôn nói ABA là dã man vì bắt học quá nhiều.
Tóm lại, qua nghiên cứu duy nhất và được đầu tư nhất của Son-Rise ta thấy rõ họ không chứng minh được phụ huynh có thể tạo ra khác biệt có ý nghĩa cho bé khi dùng Son-Rise (thế thì học làm gì?), môi trường can thiệp cũng không phải ở nhà (thế thì phải gửi đi trung tâm rồi, Son-Rise gì nữa), mà phải trong căn phòng có thiết kế đặc biệt. Một nghiên cứu thất bại hoàn toàn nhưng họ vẫn to mồm khẳng định là thành công.
5. Có nghiên cứu nào khác nữa?
Có, sau đó, một đồng nghiệp của nhà nghiên cứu ăn tiền trên kia làm 1 bảng khảo sát những phụ huynh từng học Son-Rise về sự tiến bộ của con họ. Kết quả rất khả quan, toàn màu hồng. Các bạn đọc ở đây: https://www.longdom.org/abstract/training-parents-to-promote-communication-and-social-behavior-in-children-with-autism-the-sonrise-program-29928.html
49 phụ huynh, mỗi người đóng $2200 để học 2 khóa, mỗi khóa 5 ngày. Ấy vậy mà khi khảo sát coi hài lòng hay không, thì tác giả (cũng là một nhân viên của Son-Rise), chỉ công bố những cái tốt, ém nhẹm những mục đánh giá kém của người ta đi. Thật là trơ trẽn!
Một tác giả người Anh cũng thử khảo sát 89 phụ huynh Son-Rise coi sao. Bài báo ở đây: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12787161 Kết quả thật kinh ngạc, họ đều nói đời sống gia đình họ bị thụt lùi hơn là tiến lên.
5. Có nghiên cứu nào khác nữa?
Có, sau đó, một đồng nghiệp của nhà nghiên cứu ăn tiền trên kia làm 1 bảng khảo sát những phụ huynh từng học Son-Rise về sự tiến bộ của con họ. Kết quả rất khả quan, toàn màu hồng. Các bạn đọc ở đây: https://www.longdom.org/abstract/training-parents-to-promote-communication-and-social-behavior-in-children-with-autism-the-sonrise-program-29928.html
49 phụ huynh, mỗi người đóng $2200 để học 2 khóa, mỗi khóa 5 ngày. Ấy vậy mà khi khảo sát coi hài lòng hay không, thì tác giả (cũng là một nhân viên của Son-Rise), chỉ công bố những cái tốt, ém nhẹm những mục đánh giá kém của người ta đi. Thật là trơ trẽn!
Một tác giả người Anh cũng thử khảo sát 89 phụ huynh Son-Rise coi sao. Bài báo ở đây: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12787161 Kết quả thật kinh ngạc, họ đều nói đời sống gia đình họ bị thụt lùi hơn là tiến lên.
6. So với các phương pháp bị Son-Rise chê thì thế nào?
- 30 năm trôi qua, Son-Rise chưa bao giờ dám công bố kết quả về lâu về dài khi dùng Son-Rise như thế nào?
- Từ khi có máy MRI tới giờ, khi nghiên cứu phương pháp nào người ta cũng thử chụp MRI não và thấy sự thay đổi của não trẻ sau can thiệp. Chỉ có Son-Rise không làm, chắc để tiền đóng cho các khóa học.
- Một đặc điểm dễ thương của Son-Rise là chỉ thích nghiên cứu trên các bé nhẹ. Họ ghi rõ trong nghiên cứu: không nhận bé chậm phát triển trí tuệ, chỉ nhận bé có kĩ năng nói tương đương trẻ bình thường 32 tháng. Chơi gì khôn thế?
7. Son-Rise rẻ, dễ làm, phù hợp với tôi?
Son-Rise không hề rẻ. Các bạn cứ tự so sánh thì sẽ thấy. Đừng nói là mua cuốn sách màu xanh đọt chuối đó là làm được nhé, tòan quảng cáo thôi.
À, bạn còn phải sửa phòng cho đúng chuẩn, nhớ lắp kính 1 chiều nữa, chuẩn mực đấy.
8. Đã có ai chê Son-Rise đâu, ai cũng khen cơ mà?
À, quan trọng là bạn phải đọc đúng nguồn. Nói chung ít ai chia sẻ việc mình lầm lỡ lắm, với lại khi bạn chơi với con 8 giờ/ngày. Không ít thì nhiều, bé cũng có tiến bộ mặt nào đó thôi.
Bạn có thể đọc bài báo xuất sắc này: https://slate.com/technology/2017/09/an-in-depth-look-at-the-son-rise-program-an-autism-treatment-center.html. Phóng viên phỏng vấn mẹ của cậu bé tên Sam. Sau nhiều năm theo đuổi Son-Rise, tiêu tốn hàng núi tiền và từ bỏ Son-Rise. Sam phải dùng cả thanh xuân để trị liêu tổn thương não với cái giá trên trời.
9. Nhiều người trung thành với Son-Rise vậy cơ mà? Có người còn làm cho họ mười mấy năm nữa!
Nhiều nguồn tin tiết lộ cho tờ báo Spectrum (ai thích đọc tin về tự kỷ đều biết tờ báo này, số 1 trong lĩnh vực tự kỷ). Ông Kaufmans chủ Son-Rise có biểu hiện muốn thành lập giáo phái. Ông tự nhận Son-Rise là "con đường của Chúa", email nội bộ phải có đóng dấu "Tình Yêu". Giáo phái nào cũng có môn đồ.
10. Phải có ai đó tỉnh táo chứ?
Có chứ, nhưng đi hết rồi. Xin lược dịch 2 nhân vật có số má trong Son-Rise đã tạo phản từ bài báo điều tra của Spectrum:
Lời kết
Các bạn thân mến, tự kỷ là một lĩnh vực khó và còn nhiều góc khuất. Nó là nơi mà 40 năm nay, những bộ óc siêu việt nhất về tâm lý học, nhi khoa dày công nghiên cứu để tạo ra nhiều phương pháp can thiệp, cứu được vô số trẻ em khỏi những biến chứng về lâu về dài. Bên cạnh đó, tự kỷ cũng là mảnh đất màu mỡ cho bọn xấu kiếm tiền. hãy nhìn vào thu nhập của gia đình chủ Son-Rise năm ngoái: hơn 6 triệu đô.
Các bạn có bao giờ thấy những tình nguyện viên có bằng cấp chuẩn mực từ Úc, Mỹ, Âu châu, sang giúp người Việt Nam ta lại truyền bá Son-Rise chưa? Họ dạy cho chúng ta Jasper, ABA, More than words... Họ, những người tốt, luôn chọn những thứ tốt để cho đi.
Hãy tin vào khoa học. Chúng ta là ai mà đi cãi những người đã hiến cả đời cho nghề can thiệp tự kỷ.
Son-Rise không hề rẻ. Các bạn cứ tự so sánh thì sẽ thấy. Đừng nói là mua cuốn sách màu xanh đọt chuối đó là làm được nhé, tòan quảng cáo thôi.
À, bạn còn phải sửa phòng cho đúng chuẩn, nhớ lắp kính 1 chiều nữa, chuẩn mực đấy.
8. Đã có ai chê Son-Rise đâu, ai cũng khen cơ mà?
À, quan trọng là bạn phải đọc đúng nguồn. Nói chung ít ai chia sẻ việc mình lầm lỡ lắm, với lại khi bạn chơi với con 8 giờ/ngày. Không ít thì nhiều, bé cũng có tiến bộ mặt nào đó thôi.
Bạn có thể đọc bài báo xuất sắc này: https://slate.com/technology/2017/09/an-in-depth-look-at-the-son-rise-program-an-autism-treatment-center.html. Phóng viên phỏng vấn mẹ của cậu bé tên Sam. Sau nhiều năm theo đuổi Son-Rise, tiêu tốn hàng núi tiền và từ bỏ Son-Rise. Sam phải dùng cả thanh xuân để trị liêu tổn thương não với cái giá trên trời.
9. Nhiều người trung thành với Son-Rise vậy cơ mà? Có người còn làm cho họ mười mấy năm nữa!
Nhiều nguồn tin tiết lộ cho tờ báo Spectrum (ai thích đọc tin về tự kỷ đều biết tờ báo này, số 1 trong lĩnh vực tự kỷ). Ông Kaufmans chủ Son-Rise có biểu hiện muốn thành lập giáo phái. Ông tự nhận Son-Rise là "con đường của Chúa", email nội bộ phải có đóng dấu "Tình Yêu". Giáo phái nào cũng có môn đồ.
10. Phải có ai đó tỉnh táo chứ?
Có chứ, nhưng đi hết rồi. Xin lược dịch 2 nhân vật có số má trong Son-Rise đã tạo phản từ bài báo điều tra của Spectrum:
- Steven Wertz. Ông này làm cho Son-Rise 15 năm, đồ đệ thân cận với boss Raun. Một ngày đẹp trời, Raun, người luôn nói chuyện nhân nghĩa, đạo đức trên youtube, muốn ăn cắp phác đồ Son-Rise do Wertz soạn. Wertz bỏ đi, và ngạc nhiên chưa, anh học ABA và mở trung tâm ABA khá bự.
- Case thứ hai. Andrew Shahan làm cho Son-Rise sau Wertz ít lâu. Shahan bỏ việc vì chứng kiến cảnh Son-Rise bòn tới đồng tiền cuối cùng của các phụ huynh. Anh này sau đó cũng học tới BCBA, mở trung tâm ABA và khá thành công.
Lời kết
Các bạn thân mến, tự kỷ là một lĩnh vực khó và còn nhiều góc khuất. Nó là nơi mà 40 năm nay, những bộ óc siêu việt nhất về tâm lý học, nhi khoa dày công nghiên cứu để tạo ra nhiều phương pháp can thiệp, cứu được vô số trẻ em khỏi những biến chứng về lâu về dài. Bên cạnh đó, tự kỷ cũng là mảnh đất màu mỡ cho bọn xấu kiếm tiền. hãy nhìn vào thu nhập của gia đình chủ Son-Rise năm ngoái: hơn 6 triệu đô.
Các bạn có bao giờ thấy những tình nguyện viên có bằng cấp chuẩn mực từ Úc, Mỹ, Âu châu, sang giúp người Việt Nam ta lại truyền bá Son-Rise chưa? Họ dạy cho chúng ta Jasper, ABA, More than words... Họ, những người tốt, luôn chọn những thứ tốt để cho đi.
Hãy tin vào khoa học. Chúng ta là ai mà đi cãi những người đã hiến cả đời cho nghề can thiệp tự kỷ.
Cảm ơn ba Harry rất nhiều về những chia sẻ!
ReplyDeleteEm có một chị người quen khá giỏi về nghiên cứu, chị ấy nghiên cứu kỹ lưỡng lĩnh vực này để can thiệp cho con, thấy có phong cách giống một số mẹ nổi tiếng trong làng TK cấp tiến ở Vnam này lắm, chỉ khác là chị là thế hệ trẻ hơn (8x), có sự tổng hợp nhanh hơn rộng hơn. Nhưng em lờ mờ cảm thấy chị ấy có phần tuyệt đối hóa những kiến thức của chị ấy. Một khóa học chị ấy ca ngợi là khóa Son-Rise, em lại thấy Son-Rise trước hết là quy mô nhỏ và đắt, lý do là vì khi tìm hiểu thông tin về trường phái này em thấy ít thông tin, mà chủ yếu là tư nhân, vậy mà wholy depend and invest vô đó em đặt ra câu hỏi, thứ 2 là chị ấy đặt hơi nặng việc phụ huynh học nhóm với nhau (Làm sao mà nghe đến mấy khóa học phụ huynh học xong r cấp chứng chỉ em ko cảm tình lắm). Không hiểu sao từ đầu đọc cách viết của ba Harry em thấy hợp cách tiếp cận luôn. Hihi nhiều lời khen lắm nhưng do nẫy soạn mà lại bị mất message phải gõ lại chữ bay hết rồi. Cảm ơn ba Harry nhiều ạ.
ReplyDeleteEm có một chị người quen khá giỏi về nghiên cứu, chị ấy nghiên cứu kỹ lưỡng lĩnh vực này để can thiệp cho con, thấy có phong cách giống một số mẹ nổi tiếng trong làng TK cấp tiến ở Vnam này lắm, chỉ khác là chị là thế hệ trẻ hơn (8x), có sự tổng hợp nhanh hơn rộng hơn. Nhưng em lờ mờ cảm thấy chị ấy có phần tuyệt đối hóa những kiến thức của chị ấy. Một khóa học chị ấy ca ngợi là khóa Son-Rise, em lại thấy Son-Rise trước hết là quy mô nhỏ và đắt, lý do là vì khi tìm hiểu thông tin về trường phái này em thấy ít thông tin, mà chủ yếu là tư nhân, vậy mà wholy depend and invest vô đó em đặt ra câu hỏi, thứ 2 là chị ấy đặt hơi nặng việc phụ huynh học nhóm với nhau (Làm sao mà nghe đến mấy khóa học phụ huynh học xong r cấp chứng chỉ em ko cảm tình lắm). Không hiểu sao từ đầu đọc cách viết của ba Harry em thấy hợp cách tiếp cận luôn. Hihi nhiều lời khen lắm nhưng do nẫy soạn mà lại bị mất message phải gõ lại chữ bay hết rồi. Cảm ơn ba Harry nhiều ạ.
ReplyDelete